Η μαθημένη αβοηθησία είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο το άτομο σταματά να προσπαθεί να βελτιώσει την κατάστασή του, ακόμη και όταν υπάρχει η ευκαιρία.
Η κατάσταση αυτή διαμορφώνεται μετά από μια σειρά αρνητικών γεγονότων που γίνονται αντιληπτά ως ανεξέλεγκτα, αναφέρει ανταποκριτής του .
Στο πλαίσιο μιας τοξικής σχέσης, ο σύντροφος έρχεται συνεχώς αντιμέτωπος με το απρόβλεπτο, την κριτική και τις συναισθηματικές διακυμάνσεις. Σταδιακά αναπτύσσει την πεποίθηση ότι οποιαδήποτε ενέργεια κάνει δεν θα επηρεάσει την έκβαση της κατάστασης.
Φωτογραφία: Pixabay
Ο βασικός μηχανισμός εδώ είναι η αρνητική ενίσχυση, όταν μια επιθυμητή συμπεριφορά (π.χ. η προσπάθεια να φύγουμε) συναντά τόσο ισχυρή αντίσταση ή χειραγώγηση που είναι ευκολότερο να εγκαταλείψουμε τον αγώνα. Το άτομο μαθαίνει να είναι αβοήθητο επειδή η εμπειρία του αποδεικνύει τη ματαιότητα της προσπάθειας.
Στο πρώτο στάδιο διαμορφώνεται η πεποίθηση για το ανεξέλεγκτο των γεγονότων, όταν όλες οι προσπάθειες διαπραγμάτευσης ή αλλαγής της συμπεριφοράς του επιτιθέμενου αποτυγχάνουν. Στο δεύτερο στάδιο, αναδύεται μια επίμονη αντίληψη για την αδυναμία του ατόμου να επηρεάσει τη σχέση. Το τρίτο στάδιο χαρακτηρίζεται από τη γενίκευση αυτού του αισθήματος αδυναμίας σε άλλους τομείς της ζωής.
Με την πάροδο του χρόνου, η αυτοεκτίμηση του θύματος μειώνεται και αναπτύσσεται άγχος ή κατάθλιψη. Οι συναισθηματικοί πόροι εξαντλούνται σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και η σκέψη της αλλαγής προκαλεί παραλυτικό φόβο.
Η απάθεια και η παθητικότητα γίνονται ένας μηχανισμός άμυνας που επιτρέπει στον ψυχισμό να εξοικονομεί ενέργεια σε συνθήκες χρόνιου στρες. Το άτομο προτιμά τον γνωστό πόνο από τον άγνωστο πόνο, επειδή δεν πιστεύει σε μια θετική έκβαση.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι για να βγούμε από αυτή την κατάσταση απαιτείται η αναγνώριση του ίδιου του μηχανισμού της μαθημένης αδυναμίας. Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι το αίσθημα απελπισίας δεν είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα αλλά μια επίκτητη αντίδραση.
Πρέπει να ξεκινήσετε με μικρές αλλά εφικτές δραστηριότητες που θα σας βοηθήσουν να ανακτήσετε την αίσθηση του ελέγχου της ζωής σας. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα χόμπι, ένα αθλητικό επίτευγμα ή επαγγελματικές επιτυχίες που δεν σχετίζονται με τη σχέση.Είναι εξαιρετικά χρήσιμο να αναζητήσετε υποστήριξη από έναν ψυχολόγο που ειδικεύεται στην εργασία με τραυματικές σχέσεις. Ο επαγγελματίας μπορεί να βοηθήσει να σπάσει ο κύκλος των αρνητικών συμπεριφορών και να αναπτύξει ένα εξατομικευμένο σχέδιο αλλαγής.
Η σταδιακή αποκατάσταση των προσωπικών ορίων και η εκμάθηση δεξιοτήτων διεκδικητικότητας επιτρέπει νέους τρόπους επικοινωνίας. Αυτό δημιουργεί μια εμπειρία επιτυχημένης συνηγορίας που έρχεται σε αντίθεση με το παλιό μοντέλο.
Η εργασία με τη μαθημένη αδυναμία είναι η διαδικασία επανεκπαίδευσης του εγκεφάλου ώστε να παρατηρεί τις δυνατότητες και να πιστεύει στις δικές του δυνάμεις. Κάθε απόφαση, ακόμη και μικρή, που λαμβάνετε μόνοι σας, ενισχύει μια νέα νευρική σύνδεση.
Το ξεπέρασμα αυτής της κατάστασης ανοίγει την πόρτα σε υγιείς σχέσεις που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και την ισότητα. Η απελευθέρωση από τα δεσμά της μαθημένης αδυναμίας αποκαθιστά στο άτομο τη συγγραφή της δικής του ζωής.
Διαβάστε επίσης
- Γιατί ξεχνάμε γιατί μπήκαμε στο δωμάτιο: Πώς η νευροβική βοηθά στην εκπαίδευση της μνήμης εργασίας
- Τι συμβαίνει αν καταγράψετε στιγμές “ροής” για μια εβδομάδα: Πώς θα αλλάξει η αντίληψή σας για τον χρόνο και την παραγωγικότητα
