Συχνά αποδίδουμε τις δικές μας αποτυχίες στην πίεση των περιστάσεων, ενώ τις αποτυχίες των άλλων τις αποδίδουμε σε προσωπικές αδυναμίες.
Αυτή η γνωστική προκατάληψη είναι γνωστή στην ψυχολογία ως το θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης, αναφέρει το .
Η στρέβλωση αυτή προκύπτει λόγω του φυσικού τρόπου με τον οποίο λειτουργεί φυσιολογικά ο εγκέφαλός μας, τείνοντας να απλοποιεί την επεξεργασία τεράστιου όγκου κοινωνικών πληροφοριών. Γινόμαστε το κέντρο του δικού μας κόσμου, οπότε οι εξωτερικοί παράγοντες φαίνονται πιο προφανείς λόγοι για τις πράξεις μας.
Φωτογραφία: Pixabay
Όταν πρόκειται να αναλύσουμε τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων, εστιάζουμε στην προσωπικότητά τους και όχι στην κατάσταση που μπορεί να τους έχει επηρεάσει. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται επειδή οι καταστάσεις των άλλων ανθρώπων είναι συχνά αόρατες ή ακατανόητες για εμάς.
Αντίθετα, όταν αναλύουμε τη δική μας συμπεριφορά, έχουμε έντονη επίγνωση όλων των εξωτερικών πιέσεων και περιορισμών που έχουμε αντιμετωπίσει. Αυτή η ασυμμετρία στην πληροφόρηση οδηγεί σε συστηματικό σφάλμα στην εξήγηση των λόγων της συμπεριφοράς.
Η επίρριψη ευθυνών στις περιστάσεις χρησιμεύει ως ένας ισχυρός ψυχολογικός μηχανισμός άμυνας που προστατεύει την αυτοεκτίμησή μας από τις επιζήμιες συνέπειες της αποτυχίας. Η αναγνώριση του προσωπικού λάθους μπορεί να αποτελέσει οδυνηρό πλήγμα για την αυτοαντίληψη.
Τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των προτύπων απόδοσης ευθυνών, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία ενθαρρύνει ή αποθαρρύνει την αποδοχή της ευθύνης. Στις κολεκτιβιστικές κουλτούρες, οι άνθρωποι παρουσιάζουν λιγότερη τάση να κάνουν το θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης ευθυνών.
Η συνεχής μετατόπιση της ευθύνης σε εξωτερικούς παράγοντες δημιουργεί την ψευδαίσθηση του ελέγχου, αλλά στην πραγματικότητα μας στερεί τη δυνατότητα να επηρεάζουμε πραγματικά τη ζωή μας. Αυτό οδηγεί σε μαθημένη αδυναμία και παθητική στάση.
Για να αναπτύξετε μια πιο αντικειμενική άποψη, πρέπει να εξασκηθείτε συνειδητά στην επανεκτίμηση των καταστάσεων και στην εξέταση του τι έχει συμβεί από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Αναρωτηθείτε ποιοι εξωτερικοί παράγοντες μπορεί να επηρέασαν το άλλο άτομο και ποιοι εσωτερικοί παράγοντες μπορεί να επηρέασαν εσάς.Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία προσφέρει αποτελεσματικές τεχνικές για τον εντοπισμό και τη διόρθωση τέτοιων αυτόματων σκέψεων. Η συνεργασία με έναν θεραπευτή μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε υγιέστερα και πιο προσαρμοστικά πρότυπα σκέψης.
Η αναγνώριση της τάσης για ένα θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης είναι το πρώτο και κυριότερο βήμα προς μια πιο ισορροπημένη και δίκαιη αξιολόγηση του εαυτού μας και των άλλων. Αυτή η γνώση σας επιτρέπει να λαμβάνετε πιο μελετημένες αποφάσεις και να αναλαμβάνετε την ευθύνη όπου χρειάζεται.
Η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης και της ενσυναίσθησης συμβάλλει άμεσα στη μείωση της εκδήλωσης αυτής της γνωστικής προκατάληψης. Η κατανόηση των συναισθημάτων και των συνθηκών των άλλων καθιστά τις κρίσεις μας πιο ευγενικές και ακριβείς.
Έτσι, η ικανότητα υγιούς αυτοαναστοχασμού και ανακατανομής της ευθύνης αποτελεί βασική δεξιότητα για την προσωπική ανάπτυξη και την οικοδόμηση αρμονικών σχέσεων. Είναι μια οδός από την αναζήτηση ευθυνών στην εποικοδομητική ανάλυση και την προσωπική αποτελεσματικότητα.
Διαβάστε επίσης
- Πώς να σταματήσετε τον εσωτερικό διάλογο: μια αποδεδειγμένη τεχνική για τη μετατόπιση της προσοχής
- Γιατί φαίνεται ότι όλοι σας κοιτάζουν: το φαινόμενο του “προβολέα” και οι αιτίες του
